Assendelft Family History & Genealogy

The Van Assendelft history

In the 9th century The IJsselmeer (the formal Zuiderzee) did not yet exist. Instead there was an open connection to the sea, influenced by the tides. The western part of the country consisted of marshlands.
People lived on the stretches of sand dunes and sandy banks of the (little) rivers and creeks. However, they wanted to extend their grounds and constructed a drainage system by digging parallel trenches, connected to (at right angles) bigger ditches, through which the water ought to find its way to the lower sea level.

Dig is called 'delft' in medieval Dutch. That's the easy part. The name Assen is more complicated, mainly because it was written in 12 different ways at the time (about 1100: Eskendelf). Near a settlement called Assum was a ferry, later made into a toll road with a gate; about the 13th century a castle was built to defend the rights. It was called Assumburg, 'burg' or 'burcht' meaning castle in Dutch.

The reclaim and cultivation of the marshes could not possibly be the work of a single person. Groups must have been involved and about the year 1000 the counts of Holland definitely did not have enough power to initiate and organise the work. They must have made use of managers. From documents between 1000 and 1300 AD we don't know who they were, but from that time we have a surmise that a certain Assendelft family was involved in managing the work.

Reclaiming land by drainage had a disadvantage on the marshlands: the soil shrunk (lost volume) and so dropped below sea level and therefor people had to build dikes and mills to pump the water out to sea.


From 29th April 1306 AD we know that Gerrit (I) van Assendelft received a loan of the land on which he lived (or started living). On 29 November 1315 Gerrit's son Bartout was made sheriff (or bailiff) and had a right on a quarter of the profits on the ferry. This right at least suggests that he (and his forefathers) must have been in charge of the land reclaiming organisation. The count of Holland profited on that as well: his territory extended without the clash of arms. On 2 September 1316 Bartout, his wife, their children and their offspring are declared free people (supposedly being 'not free' before). In 1335 the count (Dutch: graaf) of Holland's brother, Jan van Polanen pawned 'the house and court(yard)', Assumburg castle near Heemskerk to Bartout (Bartout already lived there since 1328). And because the name Van Heemskerk already belonged to another family, the inhabitants called themselves Van Assendelft.

Career building was a habit also well know to the people of the Middle Ages. It was best executed in the major cities such as Haarlem, Dordrecht or Leiden. Because Haarlem was the count's seat it was in the interest of the Van Assendelfts to be there and from 1350, to start with Gerrit (II), they have continuously been part of the city government. Gerrit's marriage to Stevina van Haarlem might be reviewed in that light.

In 1404 Bartout (II) received the title of 'Heer van Assendelft' (Lord / Master van Assendelft) from count Willem II of Holland for him and his heirs.


After 1400 the power and the government moved to The Hague, so the more important Van Assendelfts followed suit. But only for a short while, because Charles V moved his court to Brussels and had his power represented and exercised in the Northern part of Holland by 'Stadhouders'. And in about 1540 Hendrik III (of Nassau) was Stadhouder in the city of Breda. So Dirk (IV) van Assendelft was in Breda too and became 'schout' (bailiff / sheriff) of Breda (see picture). Dirk and Adriana had 11 children, but two out of three sons died childless and only Jan (Johan V), Master of Kralingen, Besoyen, Heinenoord and Albrandswaard, bailiff of Breda, and so on, had one son. This Gerrit (VII) died in 1653 as the last male heir of the famous House Van Assendelft.

more: www.geocities.com/Heartland/Village/1382/

De geschiedenis van Slot Assumburg


Dit boekje is in 1980 geschreven door:
Karina van der Pol-de Groot en geïllustreerd door Hans van der Pol.
Uitgave: Nederlandse Jeugdherberg Centrale Amsterdam.

Als de muren van Assumburg zouden kunnen spreken dan zouden ze vertellen van veel vreugd, maar ook van veel verdriet. Assumburg is een grijsaard en het slot heeft dan ook een rijke geschiedenis. Het is vrijwel zeker dat het huis dateert uit de 13e eeuw. Onder de naam Assumburg komt het kasteel het eerst in 1454 voor. Voordien stond het bekend als Williaems Woninghe van Velsen en 't werd zoals de naam al aanduidt, bewoond door de familie van Velsen.
Willem liet het huis na aan zijn zoon Jan van Rietwijk, waarna het in het begin van de 14e eeuw overging aan Jan van Bergen, uit het bekende ridderlijke geslacht der van Haerlems. In 1328 verkocht Jan het kasteel aan Bartout van Assendelft en het geslacht van Assendelft behield het tot de 17e eeuw.

Waar komt de naam Assumburg vandaan ?

Vroeger moest men om vanuit Uitgeest naar 't kasteel te komen een veer over, want er was toen water tussen Uitgeest en Heemskerk. Bij het veer was een klein gehucht Assum en het veer werd ook aangeduid als Veer te Assum. Toen er later geen water meer was, maar er een weg kwam, werd het veer vervangen door een hek, het Assumer Tolhek . Een ieder die er door wilde moest tol betalen. Hieruit is waarschijnlijk de naam Assumburg ontstaan, gelegen aan de Tolweg.

Assumburg en zijn vroegere bewoners.

Het geslacht Assendelft heeft een belangrijke rol gespeeld in de historie. Dirk van Assendelft schonk het slot in 1443 aan zijn zoon Gerrit van Assendelft. Hij was Eerste Raad van Keizer Karel V en stond later in bijzondere gunst bij Koning Philips II en de Landvoogdes Margaretha van Parma. Hij werd President van Holland genoemd door Hertog Philips. Gerrit diende meteen een verzoek in om misdadigers te mogen berechten, hetgeen werd toegestaan. Uit die tijd stamt nog de Vierschaar, die nu nog op de binnenplaats te vinden is. Hier werd vroeger het recht gesproken. In oude kronieken staan nog vonnissen vermeld, die hier zijn uitgesproken, waarvan b.v. deze:

Arend Dick van Oldenzeel ook wel klein Adriaantje genoemd, gehoord hebbende de beschuldiging tegen hem en zijn verdediging wordt als straf een stuk van zijn oor gesneden en gebrandmerkt. Verder wordt hij voor de rest van z 'n leven verbannen uit de Graafschap Holland. Zou hij terugkomen dan wordt hij gedood.

Uit die tijd stamt ook de gevangenis van het slot die er nu nog steeds in oude staat is. Ter afschrikking van boosdoeners werd op de zuidoost toren een galg opgericht. Hiervoor werd de bovenste helft van de toren gesloopt. In 1965 is deze toren weer in de oorspronkelijke staat opgebouwd.

Een andere Gerrit van Assendelft leefde omstreeks 1500. Hij was de oudste zoon van Nicolaas van Assendelft die in 1485 trouwde met de toen 15 jarige Aleid van Kijfhoek. Deze Gerrit heeft een stormachtige jeugd gehad. Zijn ouders wilden hem een meer intellectuele opvoeding geven. Daarom stuurden ze hem naar 0rléans in Frankrijk om daar te gaan studeren. In 0rléans woonde Katharine de Chasseur. Zij was de dochter van een herbergier. Toen Gerrit in 0rléans studeerde en wel eens een glaasje kwam drinken in de herberg werd hij verliefd op Katrientje. Vader herbergier dwong hem toen om met Katrientje te gaan trouwen. De vader zag dat hier wat te verdienen viel, haalde er een notaris en getuigen bij en zo werd Gerrit gedwongen zijn geliefde te trouwen.

Dit huwelijk was aanleiding tot veel narigheid. Na de trouwdag nam Gerrit de benen of wel het paard en verliet 0rléans. Maar de jeugdige Katrientje reisde hem achterna en schonk hem een zoon Nicolaas. Zij eiste dat Gerrit goed voor haar zou zorgen. Ze kreeg een groot huis in Den Haag, waar zij woonde met twee kamervrouwen, een kapelaan en een page. Gerrit heeft het maatschappelijk ver gebracht. Hij werd zelfs President van het Hof van Holland en Stadhouder van de Lenen (d.w.z. hoofd van de leenkamer).

Toen Gerrit's moeder overleed in 1530 achtte Katrien de tijd gekomen om verhoging van haar uitkering te vragen. Zij deed Gerrit zelfs een proces aan, dat na twee jaar eindigde met een overeenkomst waarbij Katrien een jaargeld van f 600,- werd toegekend. Gerrit zou zich belasten met de opvoeding van zijn zoon Nicolaas. Hij beloofde deze niet te zullen onterven als hij zelf daar geen aanleiding toe gaf.

De uitkering die Katharine van haar man ontving was blijkbaar niet voldoende. Met de hulp van de kapelaan ging zij vals geld vervaardigen, dat in omloop gebracht werd. Al werd het nog zo knap gedaan, het was ook in die tijd verboden geld te maken en het tweetal werd betrapt en gearresteerd. De kapelaan verloor zijn hoofd onder de valbijl en Katrientje werd veroordeeld tot de brandstapel. Op aandringen van Gerrit werd het vonnis veranderd in dood door verdrinking, wat in die dagen humaner geacht werd. Er werd haar door een trechter water in de mond gegoten, tot de dood er op volgde.

Onder leiding van Gerrit werd in 1546 Assumburg verbouwd. Deze verbouwing gebeurde grotendeels met materialen van het oude vervallen slot Oud Haerlem dat een paar honderd meter verder zijn ondergang beleefde. Oud Haerlem was één der oudste kastelen in Kennemerland en volgens de geleerde Hadrianus Junius al in het jaar 206 gebouwd. Het werd meermalen belegerd door de Noormannen en in 1351 door de Kabeljauwen verwoest. Van Oud Haerlem wordt verhaald, dat toen eens het kasteel belegerd werd en allen die er een toevlucht hadden gevonden, met de hongerdood werden bedreigd één van de dienstmeisjes de laatste vis uit een torenvenster naar de vijand wierp om daarmee te tonen dat er nog lang geen gebrek was binnen de muren van de burcht. De vijand, door dit bewijs helemaal ontdaan, zag van verdere uithongeringsplannen af en trok zich terug.

Nu we het toch even over Oud Haerlem hebben, mogen we zeker niet verzuimen het verhaal te vertellen over huwelijkstrouw.

Eén van de machtigste Heren, die eens het oude slot bewoonde, werd fel gehaat om zijn wreedheid. Toen Edelen en Volk zijn boze grillen moe waren, namen zij het besluit hem een kopje kleiner te maken. Gewapend met stokken, zeisen en allerlei andere attributen die bij een gevecht van pas kunnen komen, togen zij naar het slot en belegerden het. Maar.... de vrouw van de Slotheer was minder gehaat en zij kreeg van de belegeraars toestemming met al wat haar lief was het kasteel te verlaten.
Maar ondertussen sjouwde de Slotvrouwe in een koffer haar Heer Gemaal buiten de poorten en redde hem uit de handen van de belegeraars. Waarschijnlijk liep zij tot het begin van de weg, die we nu nog als de Gerrit van Assendelftstraat kennen. Deze plaats is nog altijd bekend onder de naam Foppenburg of Vrijburg.

De enige zoon van Gerrit van Assendelft, Nicolaas, werd door zijn vader opgeleid voor de geestelijke stand en werd Proost van Arnhem. Dit bood zijn vader de mogelijkheid om aan de Keizer verlof te vragen bij testament over zijn goederen te mogen beschikken, want zijn enige zoon was nu een geestelijke en zou dus geen opvolgers in zijn goederen kunnen nalaten. Op grond van de verkregen toestemming maakte hij enige jaren later zijn testament, waarbij hij zijn neef Otto van Assendelft tot zijn erfgenaam benoemde.
Intussen had hij de Assumburg dusdanig laten verbouwen dat er geen aanwijsbare overblijfselen meer waren van vóór die tijd.

In 1558 stierf Gerrit van Assendelft, waarna zijn bezittingen overgingen naar Otto van Assendelft, een zoon van zijn broer Floris. Nicolaas was hevig verontwaardigd en kreeg gedaan dat niet zijn neef, maar hijzelf de bezittingen van zijn vader in handen kreeg. Hij beriep er zich op dat de geestelijke wijding onder drang van zijn vader had plaatsgevonden. Hij kreeg van de Paus gedaan, dat de wijding ongeldig verklaard werd